Artık yıl olarak bilinen, her dört yılda bir Şubat ayına fazladan bir gün eklendiğini hepimiz biliyoruz.
Ancak birkaç yılda bir, genellikle haziran veya aralık ayı sonunda bir ‘artık saniye’ de eklenir.
Bunun nedeni, Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönme hızının biraz dalgalanmasıdır; bu, bir tam dönüşün her zaman tam olarak bir güne eşit olmadığı anlamına gelir.
Kısacası, artık saniye, Dünya’nın Güneş etrafındaki turunu çeşitli nedenlerle yavaş ya da hızlı gerçekleştirmesi sonucu yıl sonunda meydana gelen fazlalığa deniyor.
Negatif artık saniyeye ihtiyaç var
Şimdi ABD’de bir insanı ilk kez ‘negatif’ bir artık saniyenin (bir saniyenin kaldırılması) çağrısını yapıyor.
UC San Diego’da jeofizikçi olan Profesör Duncan Agnew, Dünya’nın çok hızlı dönmesini açıklamak için negatif artık saniyenin 2029’da gerçekleşmesi gerektiğini söylüyor. Bu da zamanın 1 saniye duracağı anlamına geliyor.
Ancak uzmanlar, bunun akıllı telefonlar ve bilgisayarlar için ‘benzeri görülmemiş’ sorunlara yol açabileceği konusunda uyarıyor.
Koordineli Evrensel Zaman (UTC), çapında hassas ve sürekli çalışan gelişmiş, son derece hassas ‘atomik saatler’ ile tanımlanır.
Ancak bu atom saatleri, tarihsel olarak günleri Dünya’nın tek bir dönüşü olarak tanımlayan, ‘güneş zamanı’ ile tam olarak aynı hizada değildir.
Tek bir gezegenin dönüşü için gereken süre, Ay’ın çekimi nedeniyle sık sık değişerek, iki zaman sisteminin birbirinden ayrılmasına neden olur.
1972’den bu yana, sonuncusu 2016’da olmak üzere 27 kez artık saniye eklendi. Ancak, Dünya’nın dönüşünün 2020’den bu yana yavaşlamadığı, aksine hızlandığı bildiriliyor.
Bu nedenle, gözlemlenen güneş zamanını saatlerle senkronize tutmak için gelecekte bir artık saniyenin eklenmesi yerine kaldırılması gerekebilir.
‘Pozitif’ artık saniye, Dünya’nın dönüşünün çok yavaş olduğu durumlarda bir saniyenin eklenmesidir; ‘negatif’ artık saniye ise Dünya’nın dönüşünün hızlı olduğu durumlarda bir saniyenin kaldırılmasıdır.
Beklenti tersine döndü
Profesör Agnew, konuyla ilgili yaptığı açıklamada şunları söyledi:
Birkaç yıl önce beklenti, artık saniyelerin her zaman olumlu olacağı ve giderek daha sık gerçekleşeceği yönündeydi.
Fakat artık saniyelerin nedeni olan Dünya’nın dönüşündeki değişikliklere bakarsanız ve bu değişikliklere neyin sebep olduğunu incelerseniz, artık negatif bir saniyeye ihtiyaç olduğunu görürsünüz.
1 saniye neden bu kadar önemli
Saatlerini bir saat ileri veya geri almayı unutan herkes, başkalarının zamanıyla senkronize olmanın ne kadar kafa karıştırıcı olduğunu bilir.
Sorun şu ki, aynı kafa karışıklığı özellikle günümüzün modern teknoloji sistemlerinde artık saniyelerde de ortaya çıkabiliyor.
Eğer bir bilgisayar ağı, saniye değişikliğinden dar olmazsa, diğer her şeyle senkronizasyonu bozulabilir.
Profesör Agnew, bu konu hakkında şunları söylüyor:
Bir saniye çok gibi görünmüyor, ancak günümüzün birbirine bağlı dünyasında zamanı yanlış ayarlamak büyük sorunlara yol açabilir.
Artık pek çok sistemde ek bir saniyeyi kabul edebilen yazılım var, ancak çok azı bir saniyenin kaldırılmasına izin veriyor, dolayısıyla negatif bir artık saniyenin birçok zorluk yaratması bekleniyor.
Atom saati nedir
Atomik saatler, elektromanyetik radyasyonun belirli atomların uyarılmış durumlarıyla etkileşimini kullanan bir zaman tutma mekanizmasına sahiptir.
Cihazlar, tutarlı standartların uygulandığı, zamanı ölçmek için sahip olduğumuz en doğru sistemdir.
Bunlar, uluslararası zaman dağıtım hizmetleri için birincil standartlardır ve TV, GPS ve diğer hizmetler için dalga frekansını kontrol etmek amacıyla kullanılırlar.
Prensip, atom fiziğinde, atomlardaki elektronların enerji seviyelerini değiştirdikleri zaman yaydıkları elektromanyetik sinyali ölçmeye dayanmaktadır.
Her birkaç yılda bir atom saatlerine, onları Dünya’nın dönüş hızıyla aynı hizada tutmak için “1 saniye” eklenir.
