Nasıl zengin olursunuz? Dünyanın en büyük yatırım uzmanlarından altın değerinde tavsiyeler
Forbes, sekiz büyük yatırım uzmanıyla yaptığı röportajlara dayanarak yatırım ve yaşam bilgeliğinden oluşan bir seçki hazırladı.
1- DAVİD RUBENSTEİN
NET DEĞER: 3,1 Milyar Dolar [84 milyar 980 milyon 610 bin TL]
CARLYLE GROUP KURUCU ORTAK VE İCRA BAŞKANI
MATEMATİK VE MİKRO YÖNETİM
“Büyük yatırımcıların ortak noktası şu: Mavi yakalı, orta sınıf ailelerden geliyorlardı. Oldukça iyi eğitimliler. Onlar liseden ayrılanlar değil. Matematik konusunda oldukça iyi bir donanımları var. Muazzam bir entelektüel merakları var. Yatırım yaptıkları alanla ilgili olmasa bile ellerinden geldiğince okumayı gerçekten severler. Bilgi süngeridirler. Nihai kararı vermeyi severler. Kararı devretmek istemiyorlar ve kötü bir karar verdiklerinde bunu sahiplenip bir sonraki şeye geçiyorlar.”
ACEMİ YATIRIMCILARA TAVSİYELER
“En önemli şey okumak, neyle karşı karşıya olduğunuzu bilmek ve alet yapmada iyi olduğunuz için bir dahi olduğunuzu düşünmeyin. Geri dönüş oranı beklentileriniz konusunda gerçekçi olun. Bilinmesi gereken en önemli şey, insanların yaptığı en büyük hatanın, piyasalar düşerken satıp, yükselirken satın almaları olduğudur.”
2- WARREN BUFFET
NET DEĞER: 112,5 MİLYAR DOLAR ( 3 Trilyon 83 Milyar 973 milyon 750 bin TL)
CEO VE BAŞKAN, BERKSHIRE HATHAWAY
YAPAY ZEKANIN BEKLENTİLERİ VE TEHDİTLERİ
“Harika şeyler yapabilir. Bill Gates bana en son sürümü, belki de en son sürümü değil ama idare edebileceğimi düşündüğü bir sürümü ortaya çıkardı ve bu olağanüstü şeyleri yaptı ama şaka yapamıyordu. Bir şey her türlü şeyi yapabiliyorsa biraz endişeleniyorum çünkü onu icat etmekten vazgeçemeyeceğimizi biliyorum. Atom bombasını 2. Dünya Savaşı’nda çok iyi bir nedenden ötürü icat ettik ama serbest bırakılan dünyanın önümüzdeki 200 yılı için iyi bir şey mi? Einstein atom bombasından sonra bunun insanların düşünme biçimi dışında dünyadaki her şeyi değiştirdiğini söyledi. Yapay Zeka için de aynısını söyleyebilirim. Erkeklerin düşünce ve davranışları dışında dünyadaki her şeyi değiştirebilir ve bu atılması gereken büyük bir adımdır.”
FIRSATLAR
“Dünya değişiyor ama yeni şeyler fırsatları ortadan kaldırmıyor. Size fırsatlar veren şey diğer insanların aptalca şeyler yapmasıdır ve şunu söyleyebilirim ki, Berkshire’ı yönettiğimiz 58 yıl boyunca aptalca şeyler yapan ve büyük aptalca şeyler yapan insanların sayısında büyük bir artış oldu. Bunu bir dereceye kadar yapmalarının nedeni, diğer insanlardan bizim başladığımız zamana göre çok daha kolay para alabilmeleridir, yani son 10 yılda 10 veya 15 aptal sigorta şirketi kurabilir ve eğer becerikli olursanız zengin olabilirsiniz. İş başarılı olsa da olmasa da, bunda.”
KABİLECİLİK VS. BİRLEŞİK DEVLETLER
“Şimdi sahip olduğumuz sorunun partizanlık olduğunu düşünüyorum. Kabileciliğe doğru bir hareket gibi görünüyor ve kabilecilik de pek işe yaramıyor. Konu kabilecilik olunca karşı tarafı duymuyoruz bile ve kabilecilik çetelere yol açabiliyor ama eğer hala dünyada doğmak için herhangi bir yer seçme şansım olsaydı Amerika’da doğmak isterdim Amerika ve ben bugün doğmak isterdik. Bu şimdiye kadar sahip olduğumuzdan daha iyi bir dünya. Önemli sorunları nasıl çözeceğimiz konusunda farklı çözümler düşünmemiz gerekiyor. Şu ana kadar pek ümit verici görünmüyor ama eminim ki Lincoln, İç Savaş’ta olup bitenlere baktığında, pek de ümit verici görünmemiştir. Zorluklar çok büyük ama ABD’nin dikkate değer şeyler yapabilecek kapasitede olduğunu düşünüyorum ve bunu tekrar yaparsak bu beni şaşırtmaz.”
3- RON BARON
NET DEĞER: 4,9 MİLYAR DOLAR (134 Milyar 324 Milyon 190 bin TL)
BAŞKAN VE CEO, BARON FUNDS
DEĞER YATIRIMINDAN BÜYÜMEYE GEÇİŞ HAKKINDA
“İlk başladığımda mesele bir işin değerinin ne olduğuyla ilgiliydi. Bu, bir işletmenin değerinin ne kadar olduğunu düşündüğüme ve ardından onu buna göre indirimli olarak satın aldığıma dayanıyordu. Bunun gibi bir sürü hisse senedi satın aldım, çoğu iyi sonuç verdi ama olmayanlar berbat yatırımlardı ve onlardan kurtulamadım. Ben de bunun pek iyi bir fikir gibi görünmediğini söyledim. Büyüme potansiyeli olan, onları yöneten harika insanlara ve rekabet avantajına sahip büyük işletmelere yatırım yapmak daha iyi bir fikir olarak ortaya çıktı. Hisse başına kazanç artışı yerine satış büyümesine odaklandım.”
20 YAŞINDAKİ HALİ İÇİN TAVSİYELER
“Yaptığınız işi sevmeli, gerçekten çok çalışmalı ve itibarınızı her şeyin üstünde tutmalısınız. Bununla, kimse ne yaptığını görmediğinde nasıl davrandığını kastediyorum. Kendinize şunu sormalısınız: Gurur duyar mıydım? Kariyerimin başlarında bana yardımcı olan insanlardan biri Jay Pritzker’dı ve bir keresinde bana şöyle demişti: “Ron, eğer yazılı bir anlaşma yapman gerekiyorsa, yanlış kişiyle iş yapıyorsun.” Sözünle yaşamalı ve ölmelisin. Ne yapacağını söylersen onu yaparsın. Bu gerçekten büyük bir dersti; sözünü tutmak ve tokalaşan biri olmak.”
EN BÜYÜK YATIRIM ZAFERİ
“Bu, Tesla (TSLA) olurdu ; bizim en çok kazanç sağladığımız ve gelecekte de en fazlasını elde edeceğimizi düşündüğüm şey bu… Yani 2014 ile 2016 arasında 380 milyon dolar yatırım yaptık ve bu da şunu sağladı: Yıllar boyunca müşterilerimiz için milyarlarca dolar kazanç elde ettik. Önümüzdeki on yıl içinde yatırımımızın karşılığını yine beş, altı veya yedi kat alacağımızı düşünüyorum. Artık SpaceX’e de yoğun yatırım yapıyoruz.”
4- SAM ZELL
NET DEĞER: 5,2 MİLYAR DOLAR (142 Milyar 548 Milyon 120 Bin TL)
KURUCU, HİSSE GRUBU YATIRIMLARI
DOLARIN ÜSTÜNLÜĞÜ
“Bir numaralı endişem doların rezerv para birimi olarak kaybıdır. Rezerv para birimi olmamızın ABD’ye ve yaşam standardımıza ne kadar inanılmaz bir fayda sağladığını kimsenin gerçekten anladığını sanmıyorum. Ve yazdırabiliriz. Ancak her senaryoda olduğu gibi, eğer bunu çok ileri götürürseniz, itibari para biriminin değerini insanların rezerv para birimine olan güvenini kaybedecek kadar düşürürseniz, o zaman bunun genel ekonomik ortam üzerinde oldukça önemli bir etkisi olacaktır.”
DEKARBONİZASYON
“Biden yönetimi devreye girdi ve fosil yakıtların büyümesini engellemek için elinden gelen her şeyi yaptı. Kaliforniya gibi nispeten kısa bir süre içinde 2035 yılına kadar karbon yakıtlı arabaların olmayacağına dair yanıltıcı olduğunu düşündüğüm bir varsayımla çalışıyorlar. Kendimizi karbondan nasıl kurtarabileceğimizi anlamıyorum. Bu zaman diliminde enerji. Yakın olduğunu bile düşünmüyorum.”
LİKİDİTENİN ÖNEMİ
“Likidite eşittir değer. Bu nedenle tüm şirketlerimizi yüksek likidite seviyelerini korumaya teşvik ediyoruz. Çünkü sonuçta ekonomik stresin her dönemi bir likidite olayıyla ya da gerçek bir likidite zorluğuyla sona erdi ve bunun nasıl ele alındığı erkekleri oğlanlardan ayırıyor.”
5- LEON COOPERMAN
NET DEĞER: 2,5 MİLYAR DOLAR (68 Milyar 532 Milyon 750 Bin TL)
KURUCU, OMEGA DANIŞMANLARI
NEDEN DEĞER YATIRIMI
“Her zaman değer odaklı oldum. Verdiğim paranın karşılığını ödediğimden daha fazlasını almayı seviyorum. Teknolojinin iki ucu keskin bir kılıç olduğunu gözlemledim. Birinin yeniliği diğerinin eskimesidir, bu yüzden kısa vadeli bir ömre sahip olabilecek işletmelere yüksek katlar ödemeyi hiçbir zaman anlamadım. Mükemmel bir örnek olarak Meta’ya bakın. TikTok pazarlarını ellerinden alıyor gibi görünüyor.
20 YAŞINDAKİLER İÇİN TAVSİYELER
“Gençlere verdiğim en önemli tavsiye başarılı olmanın tek yolunun sevdiğiniz işi yapmak ve yaptığınız işi sevmek olduğudur. Haftada 80 saat çalışıyorum ama buna hiçbir zaman iş olarak bakmadım. Yaptığım işten keyif aldım.”
6- MARİO GABELLİ
NET DEĞER: 1,6 MİLYAR DOLAR ( 43 Milyar 860 Milyon 960 Bin TL)
CEO, GAMCO YATIRIMCILARI
YATIRIM ARAŞTIRMASINA UYGULAMALI BİR YAKLAŞIM
“Temel olarak yıllık bir rapor alıyorsunuz ve onu detaylandırıyorsunuz. Yani şuna bak. Ama daha da önemlisi, bir sektörü takip ettiğiniz için içeri girip tüm ticari dergileri okursunuz, tüm konferanslara gidersiniz, beş, altı şirkete gidersiniz… bir geri bildirim mekanizmasına sahip olursunuz. Örneğin, bir zamanlar Snap-on Tools adında bir şirket vardı, daha sonra Safety Clean’i yarattılar. Kendi kendime diyorum ki, dinle, yerel bir benzin istasyonundaki adama gidiyorum ve diyorum ki, ne alıyorsun? Bir endüstride dibe vururuz.”
20 YAŞINDAKİLER İÇİN TAVSİYELER
“Temel olarak yeni bir yatırımcı için, eğer 20 yaşındaysanız ve Fortnite’ta büyüdüyseniz , kısa vadeli kazançlar elde etmeyi seviyorsanız, uzun vadeli düşünün . Bu, değerin uzun bir süre boyunca bileşikleşmesi kavramıdır. Üniversitede nasıl milyarder olunacağıyla ilgili konuşmalar yaparken kullandığım bir tablom var. Bu da bir tane daha az kahve içmek ve bunun için o parayı alıp yatırım yapmaktır. Yani günde bir tane eksik, haftada 35 dolar koyuyorsunuz ve bunu önümüzdeki 40 yıl içinde %4, 6, 8, 10 oranında artırıyorsunuz, nerede olacaksınız? Yani eğer gerçekten kendine yardım etmek istiyorsan, bir bira daha az ya da bir Beyaz Pençe daha az.”
8- THOMAS JAMES
NET DEĞER: 2,3 MİLYAR DOLAR ( 63 Milyar 50 Milyon 130 Bin TL)
RAYMOND JAMES FINANSAL FARKLI BAŞKAN
BİLET ALANLARI ARAYIN
“Geçiş ücretini ödeyen köprüde bilet görevlisi olmak ve her yıl köprüden daha fazla insan geçtikçe daha fazla para kazanmak istiyorum. Sahip olmak istediğim türden bir şirket [hisse senedi]. Şu anda Verizon (VZ) satın alıyorum. İyi bir getirisi var (%7) ve son beş yıldaki aralığının en düşük seviyesinde fiyatlanıyor [F/K oranı 7]. Bozulmasından endişe duymuyorum.”
SADECE PİYASA ZAMANLAMASINA HAYIR DEYİN
“Neredeyse her on yıllık döneme bakarsanız hisse senetlerinin yükseldiğini görürsünüz. İnsanlar dipleri ve tepeleri belirleme konusunda berbattır. Dolar-maliyet ortalamasını kullanmayı ve parayı birkaç yıl boyunca piyasaya sürmeyi seviyorum. Eğer ofisime çok parayla girersen, eğer önümüzdeki iki yıl içinde yatırım yapmak istersen, bunu üç ayda bir sekiz kez yaparız derim. Uzun vadede piyasayı yenemezsiniz.”
SICAK İPUÇLARINDAN UZAK DURUN
“Doğru hareket ettiği için size hisse senedi fikriyle gelen, ancak şirkette gerçekte neler olup bittiğini çözemediğiniz o adamdan kaçının ve kulağa çok saçma geliyor. 1974’teki ayı piyasasında, tarihin en iyi işletme okuluna, sert vuruşların okulu olarak adlandırılan okula gittim. Kibrinizin kafanızdan atılmasını istiyorsanız böyle bir dönemden geçin. Risk almak zorundasınız ama bunu yaptığınız zamanlar da var, yapmadığınız zamanlar da var. Her perakende yatırımcısı piyasanın en alt kısmına yatırım yapmak istemez ama ben piyasanın en alt kısmına yatırım yapmak istiyorum.”
